همیشه ی خدا وقت کم می آید! به کارهایی که دوست دارید انجام بدهید یا باید انجام بدهید نمیرسید! کلافه و عصبی می شوید و از همه بدتر اینکه ناامیدی تمام وجودتان را پر میکند! اگر از این وضعیت خسته شده اید و دنبال راه چاره هستید باید بگویم تنها راه چاره برای شما برنامه ریزی روزانه است!

حتما این جمله را شنیدید که ” هرکسی که برای رسیدن به پیروزی برنامه ریزی نکند برای شکست برنامه ریزی کرده است” .

در این مقاله قصد داریم در مورد نحوه ی صحیح برنامه ریزی صحبت کنیم تا شما بتوانید خودتان برای خودتان و بر اساس توانایی و زمانی که در اختیار دارید برنامه ریزی مناسب و قابل انجامی را طرح ریزی کنید و یک گام به سوی موفقیت نزدیک تر شوید.

 

هدف از برنامه ریزی

اولین و مهمترین عامل در برنامه ریزی تعیین هدف است! اصلا برنامه ریزی میکنید تا به یک هدف خاص که در ذهن دارید برسید. خود این هدف به چند بخش تقسیم میشود که عبارتند از:

هدف کوتاه مدت

هدف میان مدت

هدف بلند مدت

که این ها باید در طول هم باشند، یعنی اهداف کوتاه مدت باید بخشی از اهداف میان مدت را تکمیل کنند و اهداف میان مدت باید کامل کننده ی اهداف بلند مدت شما باشند. به عبارت دیگر، اهداف بلند مدت از چند هدف میان مدت تشکیل شده اند و اهداف میان مدت هم از چندین هدف کوتاه مدت شکل گرفته اند. این مسیر باید به صورت پله به پله طی شود و اهداف کوتاه مدت مصداق همین پله ها هستند.

همین الان یک کاغذ و قلم بردارید و با خط درشت هدف خود را بنویسید. به یاد داشته باشید که باید بگونه ای بنویسید که گویی همین الان به هدفتان دست پیدا کرده اید. نخست چشمانتان را ببندید و به جایی که دوست دارید برسید فکر کنید، تصورش کنید و سعی کنید با تمام وجود احساسش کنید. این احساس ممکن است الان برای شما غریب باشد ولی مطئن باشید در آینده فقط یک رویا نخواهد بود. همین احساس و هدف را با خط درست به روی کاغذ منتقل کنید، طوری که هر دفعه نگاهتان به این نوشته افتاد، احساسش را در وجود خود تجربه کنید. باید بدانید که تنها دانستن هدف کافی نیست، نوشتن هدف بر روی کاغذ باعث میشود که به مرور زمان، این هدف در ضمیر ناخودآگاه شما پرورش یابد.

پس باید هدفتان را بر روی کاغذ با خط درشت و ترجیحا به صورت رنگی (رنگ شاد) بنویسید و در مکانی که مقابل دید شما قرار دارد نصب کنید طوری که روزی چند بار آن را ببینید. فراموش نکنید که هدف باید با جمله ای به زمان حال نوشته شود: “خدایا شکر که با لطف تو و تلاش خودم الان دانشجوی پزشکی هستم”

سعی کنید هر روز که از خواب بیدار می شوید برای چند دقیقه به هدفتان فکر کنید و آن را احساس کنید! و بعد با یک لبخند روزی را که در پیش رو دارید آغاز کنید و این لبخند را تا انتهای روز بر لبان خود داشته باشید.

لازم است بدانید تا اینجا تنها نیمی از مسیر را طی کرده اید! مسیر زندگی خود را مشخص کرده اید و میدانید که چه انتظاراتی از زندگی خود دارید و میخواهید به کدام سمت حرکت کنید. حال لازم است توشه ی راهی که در طول این مسیر برای رسیدن به نقطه ی پایان احتیاج دارید را مشخص کنید. این توشه ی راه در واقع همان برنامه ریزی کردن است.

 

اهمیت یک برنامه ریزی خوب و منسجم

بیایید اول با هم ببینیم یک برنامه خوب چه ویژگی هایی باید داشته باشد! من این ویژگی ها را اینطور اولویت بندی میکنم:

فردی باشد: یعنی برحسب خصوصیات جسمی و روحی خود شما انجام شده باشد و منحصرا برای شما باشد. شما در دنیا منحصر بفرد هستید و هیچ شخص دیگری خصوصیات شما را ندارد و در واقع هر فرد با فرد دیگر متفاوت است. پس در نتیجه هدفها نیز متفاوت هستند. پس نیاز است که برنامه را خود شما تنظیم کرده باشی چون هیچکس بهتر از خود شما با روحیاتتان آشنایی ندارد. البته این بدین معنا نیست که از تجربیات دیگران استفاده نکنید.

 ساده باشد: نمیخواهیم آپولو هوا کنیم یا رآکتور هسته ای راه اندازی کنیم! سخت نگیرید! برنامه باید به نحوی باشد که بتوانید ظرف مدت نیم ساعت آنرا انجام دهید. اینکه چطور برنامه ریزی کنید را در قسمت بعدی به شما خواهیم گفت. الان باید هدف از برنامه ریزی و نیازمندیهای آن را بدانید.

انعطاف پذیر باشد: حتی نابغه ها هم گاهی اوقات دچار حوادث پیش بینی نشده میشوند و از برنامه ای که دارند عقب می افتند و یا نمیتوانند بخشی از برنامه را آنطور که برنامه ریزی کرده اند انجام دهند ولی از مسیرشان در رسیدن به هدف منحرف نمی شوند چون برنامه ی انعطاف پذیر دارند. در واقع باید حوادث غیر قابل پیش بینی را هم در برنامه درنظر بگیرید. برای مثال فرض کنید مهمان ناخوانده دارید و نمیتوانید طبق برنامه به کاری که دارید برسید، باید بتوانید بدون اینکه برنامه ی اصلی دستخوش تغییرات عمده شود، زمان خالی برای جبران پیدا کنید. هرچند اولیت با برنامه ای است که طرح کرده اید و باید خودتان را ملزم به رعایت آن کنید.

قابل استفاده باشد: تقریبا اکثر افراد در شروع برنامه ریزی جوگیر شده! و برنامه ای فراتر از حد توان خود طرح ریزی میکنند. به این معنی که وقتی شما به صورت معمول روزانه حدود 3 ساعت مطالعه میکنید هنگام برنامه ریزی، برای 10 ساعت مطالعه طرح ریزی میکنید. در خصوص این مورد نیز در قسمت بعدی به تفصیل صحبت خواهیم کرد.

امکان ارزیابی کار را داشته باشد: برنامه شما باید این امکان را داشته باشد تا پیشرفت و پسرفت کارهای شما را نشان دهد. یعنی نقطه ی شروع را مشخص کرده باشد و در طی مسیر بدانید که کدام بخش را به درستی انجام داده اید و در انجام کدام بخشها موفق نبوده اید تا بتوانید نقاط ضعف را برطرف کنید و آنها را به پیشرفت تبدیل کنید.

خب! تا اینجا هدف را مشخص کردیم و مزیت های یک برنامه خوب و اینکه چه انتظاراتی داریم را بررسی کردیم . حالا سوال این است که چطور برنامه ریزی کنیم و از این اطلاعات استفاده کنیم؟

برای اینکه بتوانید یک برنامه خوب داشته باشید که بعد از چند روز در اثر فشار زیاد از انجام آن دلسرد نشوید و نتوانید انجامش بدهید باید دقت کنید که بلند پروازی نداشته باشید و بر حسب توانایی های خود برنامه ریزی کنید.

برای هفته اول و یا دو هفته ی اول مثل سابق درس بخوانید و برنامه ریزی نکنید. انگار اتفاقی نیافتاده است! فقط یک کاغذ و قلم دم دست داشته باشید وهرکاری که انجام میدهید را با تاریخ و زمان انجام آن ثبت کنید. برای مثال اینطور ثبت کنید:

“ساعت 1 تا 1:30 ناهار خوردم، 1:30 تا 2:30 خوابیدم، 2:30 تا 4 تلویزیون فلان برنامه را تماشا کردم، 4 تا 5:30 ریاضی خواندم، 6 تا 7 ادبیات خواندم و الی آخر”.

برای مدت یک هفته همین روند را حفظ کنید. هرکاری که انجام میدهید را ثبت کنید و خودتان را ملزم به ثبت وقایع کنید!

حالا بعد از یک هفته از عادت های خودتان خبر دارید و میدانید که به طور میانگین چند ساعت در روز درس میخوانید و چقدر از وقتتان را به کارهای دیگر اختصاص میدهید. تمام اینها را به صورت مکتوب در دفترچه ی خود دارید! که در ادامه نحوه ی استفاده از این اطلاعات را توضیح خواهیم داد.

 اولویت بندی کارها چه اهمیتی دارد؟

گام بعدی تعیین کردن اولویت کارها بر اساس اهمیت برای رسیدن به هدف است.باید کارها را بر اساس اهمیت آنها درجه بندی کنید، آن دسته از کارها که بالاترین اهمیت را در رسیدن به هدف دارند درجه 1 خواهند بود و سایر کارهایی که اهمیت کمتری دارند در درجات بعدی از اولویت قرار میگیرند.

 برنامه ریزی به صورت ماهانه

برای نوشتن برنامه باید از مقیاس بزرگ به کوچک حرکت کنید. اول هدف کلی را تعیین کردید که فرض میکنیم برای مدت یک سال است. در قدم بعدی باید برای هر ماه اهدافی را تعیین کنید (همان اهداف میان مدت) در واقع هدف اصلی را به چند هدف میان مدت تبدیل میکنید. مثلا تعیین میکنید در طی این ماه 3 فصل از درس ادبیات، 2 مبحث از ریاضیات و … را باید مطالعه کنید. بهتر است حجم مطالعه را هم مشخص کنید مثلا 100 صفحه (از صفحه ی x تا صفحه ی Y) از فلان کتاب و …

این کار را بر اساس عاداتی که ثبت کرده اید انجام بدهید و بلندپروازی نکنید. داخل یک برگه پیش بینی خودتان را از یک ماه که پیش رو دارید بنویسید. ممکن است در ابتدا این کار کمی سخت باشد ولی در مدت زمان کوتاهی خواهید توانست حتی فعالیت های یک سال را هم پیش بینی کنید!

برنامه هفتگی

مقیاس بعدی هفته است. پس باید برای هفته هایی که در ماه وجود دارند برنامه ریزی کنید. مثلا از آن 100 صفحه که در برنامه ی ماهانه باید مطالعه کنید 25 صفحه را در این هفته، 25 صفحه در هفته ی بعد و به همین ترتیب الی آخر. برای تمام دروس این کار را انجام دهید و بر روی یک برگه کاغذ یا درون دفتر برنامه نویسی تان یادداشت کنید.

برنامه روزانه

اکنون که از آن 100 صفحه فقط 25 صفحه باقی مانده است (طبق مثال 25 صفحه در هفته) باید این مقدار را در روزهای هفته تقسیم کنید. مثلا برای خودتان تعیین کنید در روز دوشنبه از ساعت 16 الی 18 صفحه ی 1 تا 12 فلان کتاب و در روز پنج شنبه از ساعت 17 الی 19 صفحه ی 13 الی 25 همان کتاب. به همین منوال برای درس ها وقت بگذارید و به مرور زمان میزان مطالعه و حجم آن را افزایش بدهید. مثلا هفته ی اول یک ساعت بیشتر درس بخوانید، هفته ی دوم یک ساعت بیشتر کنید، هفته ی سوم یک ساعت دیگر بیشتر کنید. به این ترتیب از درس هم زده نمی شوید. از کارهایی که اولویت کمتری دارند چشم پوشی کنید و زمان آنها را به درس و به هدفی که دارید (هدف الزاما درسی نیست) بپردازید.

 نکته مهم: برای هر یک ساعت یا یک ساعت و نیم فعالیت درسی، 10 الی 15 دقیقه استراحت در نظر بگیرید.

برای یک هفته ی کامل برنامه ریزی کنید و شب، قبل از اینکه بخوابید برنامه ی روز بعد را مرور کنید. در هر روز کنار مواردی را که طبق برنامه انجام داده اید بنویسید “آفرین” یک تیک هم بزنید کنارش! این کار در ضمیر ناخودآگاه شما تاثیر مثبت خواهد داشت.

در انتهای هفته اگر به خوبی به برنامه عمل کردید در هفته ی بعد چند ساعت از یک روز خاص (مثلا پنج شنبه) را برای خودتان جایزه قرار بدهید و چند ساعتی را با دوستان خوش بگذرانید. کارها را هفتگی و ماهانه ارزیابی کنید، نقاط قوت را حفظ کنید و نقاط ضعف را تصحیح کنید. تمام موارد را یادداشت کنید. با یادداشت کردن اجازه بدهید این روند در ضمیر ناخودآگاه شما شکل بگیرد و پس از مدتی از پیشرفت خودتان حیرت زده خواهید شد.

به خود و توانایی هایتان ایمان داشته باشید. مطمئن باشید کاری نیست که نتوانید انجامش بدهید، ولی توجه داشته باشید برای کارهای بزرگ باید زمان و همت بزرگ هم بکار بگیرید!

منبع: عصرعلم

ضمن عرض تبریک و خسته نباشید خدمت تمامی عزیزانی که پس از یک سال تلاش و کوشش به نتیجه دلخواه شان رسیده، و سرانجام در رشته و دانشگاه مورد علاقه شان پذیرفته شدند. برای همه این دوستان آرزوی موفقیت می کنیم و امیدواریم تا پایان دوره تحصیلات پرانرژی، با انگیزه و مصمم به کسب علم پرداخته و در آینده فردی مفید برای خود و جامعه شان باشند.

 خدمت آن دسته از عزیزانی که علی رغم تلاش شان به نتیجه مطلوب نرسیدند هم خسته نباشید می گوییم و امیدواریم با حفظ روحیه و انگیزه برای رسیدن به هدف شان کوشش کرده و مطمئن باشند اگر مسیر را درست بروند سال آینده موفق خواهند شد. این دوستان باید بدانند که یک و یا حتی دو سال پشت کنکور ماندن برای رسیدن به هدف های بزرگ تر هیچ اشکالی ندارد، و نباید نا امیدی و اضطراب را به خود راه بدهند. چرا که یک سال تلاش بیشتر برای رسیدن به ایده آل نشان دهنده فکری پخته و اراده قوی می باشد.

 

و اما به داوطلبینی که امسال وارد مقطع پیش دانشگاهی می شوند و سال آینده اولین کنکورشان را خواهند داد، اگر تا به امروز از فرصت طلایی تابستان حداکثر استفاده را کرده و با علاقه درس خوانده اند، یک آفرین و خداقوت عرض می کنیم. به این دسته از عزیزان اطمینان می دهیم تمامی این دقایقی که در تابستان به مطالعه مشغول بوده اند در زمان کنکور به یاری شان آمده و همچنین مسیر یادگیری شان در این چند ماه مانده به کنکور هموار تر خواهد بود. پس با همین انگیزه و انرژی تلاش کنید و بدانید موفقیت از آن شماست.

 

حرف آخر با آن دسته از بچه هایی است که سال های گذشته خوب درس نخواندند و برای بار اول و یا چندم در کنکور موفق نشدند، همچنین بچه هایی که سال آینده اولین کنکورشان را تجربه خواهند کرد اما در تابستان یا خوب درس نخواندند و یا اصلا درس نخواندند. دوستان خوبم اگر از همین امروز تصمیم بگیرید که برای کنکور آماده شوید، اگر با انگیزه و برنامه ریزی درست درس بخوانید شما هم موفق خواهید شد چرا که نزدیک به ده ماه فرصت دارید که زمان کمی نیست، پس به جای حسرت خوردن فرصت از دست رفته از زمانی که باقی مانده نهایت استفاده را ببرید. اما بدانید برای این که از سایران عقب نمانید و اهمال کاری گذشته را جبران کنید باید خیلی بیشتر تلاش کنید و زمان زیادتری به مطالعه بپردازید. اطمینان داشته باشید وقتی هدفتان را مشخص می کنید و تصمیم می گیرید با اراده و انگیزه برای رسیدن به آن تلاش کنید، دیگر چیزی به نام دشواری کار و سختی راه برایتان بی معنی می شود. پس شما هم می توانید سال آینده همین موقع به نتیجه دلخواه تان برسید.