درباره سايت
هر آنچه که برای موفقیت در کنکور تجربی بدان نیاز دارید...
مشاوره غیر حضوری
تصاوير برگزيده
۲۳
مهر ۹۵
همه چیز درباره جدول تناوبی عناصر، ویژه کنکور
MD Student
منابع کمک آموزشی وِیژه دروس اختصاصی کنکور
تغییرات خواص عناصر در دوره ها و گروه های جدول:
1) در هر گروه از جدول تناوبی از بالا به پایین شعاع اتمی ویونی افزایش می یابد. از چپ به راست در هر تناوب کاهش می یابد.
2) در هر گروه از جدول تناوبی از بالا به پایین برخصلت فلزی عناصر افزوده و از چپ به راست خصلت فلزی کاسته می شود.
3) در هر گروه از جدول تناوبی از بالا به پایین بار مؤثر هسته افزایش می یابد. همواره بین شعاع با بار مؤثر هسته و نیز انرژی یونش رابطه ی وارونه وجود دارد.
4) در هر گروه از جدول تناوبی از بالا به پایین اثر پوششی الکترون های درونی زیاد می شود. در هر دوره از چپ به راست تعداد لایه های الکترونی و نیز میزان اثر پوششی الکترون های درونی ثابت می ماند.
5) در هر گروه از جدول تناوبی از بالا به پایین با افزایش اندازه اتم، انرژی یونش کاهش می یابد. و در هر دوره از چپ به راست انرژی یونش افزایش می یابد. در یک دوره کمترین انرژی یونش مربوط به فلزات قلیایی و بیشترین انرژی یونش مربوط به گازهای نجیب می باشد.
6) در هر گروه از جدول تناوبی از بالا به پایین مقدار الکترونگاتیوی کاهش می یابد و در هر دوره از چپ به راست الکترونگاتیوی افزایش می یابد. بیشترین الکترونگاتیوی مربوط به فلوئور (4) و کمترین الکترونگاتیوی از آن سزیم (0/7) است.
7) تغییرات دمای ذوب یا جوش: در هر دوره دمای ذوب و جوش تا اندازه ای به طور تناوبی تغییر می کند ولی این روند منظم نیست و در مورد عناصرگروه ها نیز روند واحدی وجود ندارد.
8) در هر دوره با افزایش عدد اتمی انرژی الکترون خواهی افزایش می یابد و در هر گروه با افزایش عدد اتمی اصولا انرژی الکترون خواهی از بالا به پایین کم می شود .
9) تغییر تعداد الکترون های لایه ظرفیت و عدد اکسایش: در هر دوره از عنصری به عنصر دیگر یک واحد به تعداد الکترون های ظرفیت افزوده می شود و تعداد این الکترون ها و عدد اکسایش در عنصرهای هر گروه با هم برابرند.
10) تغییرات پتانسیل الکترودی: در ازای هر دوره با افزایش عدد اتمی توانایی کاهندگی عنصرها کاهش می یابد و توانایی اکسیدکنندگی آنها افزایش می یابد. از این رو فلزهایی که در سمت چپ دوره ها جای دارند خاصیت کاهندگی و نا فلزهایی که در سمت راست دوره ها جای دارند توانایی اکسیدکنندگی دارند. در مورد عناصر یک گروه توانایی اکسیدکنندگی با افزایش عدد اتمی و پتانسیل کاهش می یابد.
11) تغییرات توانایی بازی هیدروکسید: توانایی بازی هیدروکسید عناصر در گروه ها از بالا به پایین افزایش می یابد اما در دوره از سمت چپ به راست رو به کاهش است.
12) در یک دوره روند تغییرات انرژی یونش در گروه دوم و سیزدهم و نیز پانزدهم و شانزدهم انحراف وجود دارد.
13) در فلزات قلیایی از بالا به پایین واکنش پذیری افزایش می یابد.
14) دوره ی اول جدول تناوبی با 2 عنصرکوتاه ترین دوره و دوره ششم به 32 عنصر بلند ترین دوره جدول می باشد. بلندترین گروه جدول تناوبی: گروه سوم با 32 عنصر است.
15) گروه هالوژن ها تنها گروهی از جدول تناوبی که به هر سه حالت جامد، مایع وگاز وجود دارند.
کوتاه اما خواندنی:
سبکترین ذره زیر اتمی : الکترون
واکنش پذیرترین فلزها : فلزهای قلیایی
واکنش پذیرترین نافلزها : هالوژنها
سبکترین فلز : لیتیم
مشهورترین فلز قلیایی خاکی : کلسیم
مشهورترین اکتنید : اورانیم
فراوانترین عنصرهای موجود در پوسته زمین : سیلیسیم و اکسیژن
فراوانترین فلز هسته ی زمین: آلومینیوم.
فراوانترین عنصر جهان : هیدروژن
فراوانترین ترکیب هیدروژن : آب
سبکترین عنصر : هیدروژن
کمترین الکترونگاتیوی : سزیم
بیشترین الکترونگاتیوی : فلوئور
کمترین انرژی نخستین یونش : سزیم
بیشترین انرژی نخستین یونش : هلیم
ساده ترین ترکیب های آلی : هیدروکربنها
ساده ترین هیدروکربنها : الکانها
اربیتال با کمترین انرژی در هر تراز انرژی : اربیتال کروی S
اتم هیدروژن تنها اتمی است که هسته ی آن فاقد نوترون می باشد.
گازهای نجیب به طور کلی واکنش ناپذیرترین عناصر جدول می باشند.
فلوئور واکنش پذیرترین نافلز و بیشترین الکترونگاتیوی را دارد.
تنها فلز مایع: جیوه و تنها نافلز مایع: برم .
مهمترین نکته در جدول تناوبی : تشابه آرایش الکترونی عنصرهای یک خانواده در بسیاری گروه های جدول
شعاع اتمی: هیدروژن با شعاع اتمی 37 پیکومتر کوچکترین و فرنسیم با شعاع اتمی 283 پیکومتربزرگترین شعاع را دارد و بعد از هیدروژن، فلئورکوچکترین شعاع را دارد.
سبک ترین و سنگین ترین عناصر: اسمیم با چگالی 22.48 گرم بر سانتیمتر مکعب سنگین ترین عنصر و هیدروژن با چگالی 0.0899 گرم بر لیتر سبکترین عنصر است.این عنصر به علت سبک بودن در جو زمین یافت نمی شود.
دمای ذوب وجوش: هلیم پایین ترین دمای ذوب( 272.2 - درجه سلسیوس ) و پایین ترین دمای جوش( 268.9 درجه سلسیوس) و تنگستن بالاترین دمای ذوب( 3409 درجه سلسیوس) وبالاترین دمای جوش 5659 درجه سلسیوس) را دارد.
رسانایی الکتریکی و قابلیت تورق: این خواص به عناصر فلزی مربوط می شود و در بین فلزات طلا بیشترین رسانایی الکتریکی و بیشترین قابلیت تورق را دارد. با یک گرم طلا می توان ورقه ای با سطح یک متر مربع ساخت است که ضخامت آن تنها 230 اتم باشد این خواص زاییده آرایش الکترونی این عناصر می باشد.
آلوتروپی: بسیاری از عناصر دارای آلوتروپ هستند که از بین آنها گوگرد بیشترین آلوتروپ را دارد(حدود 14 عدد)کربن ،فسفر و بور نیز مانند گوگرد دارای آلوتروپ هستند.
الکترونگاتیوی: فلئور بیشترین و سزیم کمترین الکترونگاتیوی را دارد .در بین فلزات طلا بیشترین الکترونگاتیوی ( 2.4 ) را داردکه حدود الکترونگاتیوی گوگرد و ید است به همین دلیل اخیرا ترکیباتی مانندCs+ وAu- ساخته شده است.
عنصری که بیشترین تعداد ترکیبات را دارد: هیدروژن (در ترکیبات آلی و معدنی) و پس از آن کربن (در ترکیبات آلی)است.
بیشترین ایزوتوپ: زنون دارای بیشترین تعداد ایزوتوپ می باشد ( 26 عدد) که عدد جرمی آنها از 118 تا 143 تغییر می کند.
خطرات : فلئور و کلر سمی اند. فسفر، هیدروژن و فلزات قلیایی آتشگیر و برم خورنده است.Cr, Ni, As, Cd می توانند باعث ایجاد سرطان گردند. عناصر اکتنید و همچنین کاتیون های عناصر Po, At, Rn, Fr, Ra, Pm پرتوزایند.
وفور در قشر زمین: از بین همه عناصر فقط 7 عنصر دارای وفور بیش از 1% هستند که عبارتند از: O, Si, Fe, Al, Ca, Mg, Na (اکسیژن از همه عناصر بیشتر است و حدود 45.5 % قشر زمین است). Tc, Pm و عناصر با عدد اتمی 93 به بالا در زمین یافت نمی شوند.
بالاترین رسانایی گرمایی،سختی و انبساط طولی: انتظار می رود که این سه خاصیت به فلزات تعلق داشته باشد ولی الماس با ساختمان مشبک بیشترین رسانایی گرمایی را دارد .( پنج برابر فلز مس) به همین دلیل مته ها و اره های ساخته شده از الماس بیش از حد داغ نمی شوند. علاوه براین الماس سخت ترین ماده شناخته شده و کمترین ضریب انبساط طولی را دارد.در صورتی که پتاسیم و روبیدیم بیشترین انبساط را در اثر گرما پیدا می کنند.
بیشترین نیم عمر: تمام ایزوتوپ های اکتنید ها پرتوزایند و از میان آنها عناصر توریم و اورانیوم به ترتیب بیشترین نیم عمرها را دارند.
قدیمی ترین عناصر: قدیمی ترین عناصرهفت فلز معروف یعنی آهن،مس،نقره ،طلا ،قلع ،سرب و جیوه هستند که در دوران باستان کشف شده اند علاوه بر انها دو عنصر کربن و گوگرد نیز به عناصر دوران باستان تعلق دارند.